Zespół metod i technik badawczych przeznaczonych do pomiaru, rejestracji i analizy danych o położeniu i ruchach gałek ocznych. Jest to technologia, która daje użytkownikowi możliwość kontaktu wzrokowego z komputerem, jak również z otoczeniem. Okulografia daje możliwość śledzenia miejsc na ekranie komputera, na które patrzy użytkownik.
Okulografia (ang. eye tracking)
Ruchy gałek ocznych jako narzędzie komunikacji z pacjentem
W sytuacji, kiedy pacjent pozostaje unieruchomiony i nie jest w stanie skomunikować się z otoczeniem za pomocą mowy czy gestów, jedyną dla niego formą nawiązania kontaktu są ruchy gałek ocznych. Można zatem śmiało powiedzieć, że w takich przypadkach okulografia (eye tracking) otwiera pacjentów na świat, dając chorym możliwość interakcji z otoczeniem. Z jednej strony jest to dla nich bardzo ważna możliwość sygnalizowania potrzeb, a z drugiej: szansa na poddanie się terapii. Wykonywanie bowiem ćwiczeń przy użyciu wzroku jest doskonałą formą rehabilitacji ważnych ośrodków w mózgu, co w perspektywie czasu pozytywnie wpływa na koncentrację, pamięć i emocje osób chorych. Możemy współpracować z pacjentami, którzy mają różne deficyty wzrokowe np. ograniczone pole widzenia czy uszkodzone mięśnie gałki ocznej.
Co zatem daje eye tracking?
- Śledzenie aktywności wzrokowej pacjenta
Pojawia się możliwość sprawdzenia, co konkretnie przyciąga uwagę chorego na wyświetlanym ekranie. Analizowane są wszystkie jego reakcje na prezentowane bodźce wzrokowe lub wzrokowo-słuchowe (obiektywizacja obserwowanych aktywności wzrokowych pacjenta). - Interakcja wzrokowa z urządzeniem
Pacjent ma możliwość sterowania komputerem poprzez wybieranie za pomocą wzroku konkretnych, interesujących go elementów na ekranie. Są to komunikaty tekstowe, obrazkowe (piktogramy) lub dostępne na wirtualnej klawiaturze litery (poczucie sprawczości, dokonywania samodzielnych wyborów!).
Diagnoza zaburzeń narządu wzroku
Badanie ograniczonego zakresu widzenia
Jedną z podstawowych możliwości eye trackingu jest zbadanie czy pacjent obejmuje wzrokiem całą powierzchnię ekranu, czy też porusza się tylko w ograniczonym obszarze (np. tylko w lewej części ekranu). Ocenie podlega zdolność poruszania oczami oraz fiksacja wzroku. W różnych miejscach ekranu wyświetlany jest bodziec wzrokowy, na którym pacjent powinien skupić swój wzrok. Podczas realizacji tego zadania możliwe jest zbadanie, czy pacjent jest w stanie skierować swój wzrok na bodziec wyświetlany w różnych miejscach ekranu i następnie skoncentrować na nim wzrok. W wyniku tego uproszczonego badania można określić ograniczenia zakresu widzenia.
W przypadku zdiagnozowania zespołu nieuwagi stronnej (zaniedbywania stronnego) – możliwe jest prowadzenie odpowiednich ćwiczeń, wymuszających skupienie wzroku na bodźcu znajdującym się poza zakresem widzenia. Systematyczne ćwiczenia mogą prowadzić do poszerzenia zakresu widzenia. „Nawet, jeżeli ruchy sakkadowe, czyli przeniesienie spojrzenia z jednego punktu względnie stabilnej sceny wizualnej na inną są zaburzone, można je poprawić w wyniku treningu” (O`Shea, 2012).
Badanie zakresu widzenia – koncentracja na bodźcu wzrokowym (tu: żarówka)
Wynik badania zakresu widzenia ograniczonego z prawej strony (ograniczenie 40%)
Wynik badania zakresu widzenia po upływie 3 tygodni (postęp rehabilitacji – ograniczenie 20%)
Badanie kontroli uwagi wzrokowej
Osoby, które doznały uszkodzenia mózgu często wykazują trudności z utrzymaniem wzroku w wybranym obszarze. Nie oznacza to jednak, że nie mogą posługiwać się eye trackingiem w komunikowaniu się ze światem. Wręcz przeciwnie. Za pomocą dedykowanych ćwiczeń mogą ćwiczyć zdolność skupienia wzroku w ograniczonym obszarze tak, by ostatecznie móc wybierać, zależnie od swojej woli, treści wyświetlane na ekranie – komunikaty, obrazki, litery, cyfry itp.
Badanie i ćwiczenie uwagi wzrokowej (utrzymania wzroku) w 2 obszarach
Badanie i ćwiczenie uwagi wzrokowej w 4 obszarach
Badanie i ćwiczenie uwagi wzrokowej w 6 obszarach
Badanie świadomości pacjenta
Test świadomości prof. Agnieszki Maryniak (Uniwersytet Warszawski)
Test ten został przygotowany z myślą o wstępnym badaniu pacjentów, co do których mamy wątpliwości, na ile są świadomi. Dlatego też składa się z pięciu zadań nie angażujących bardziej złożonych procesów poznawczych poza rejestracją bodźców, koncentracją i przenoszeniem wzroku, śledzeniem ruchu i bardzo podstawowym rozpoznawaniem i wyborem. Kluczowym elementem poszczególnych zadań Testu świadomości jest obserwacja i analiza map ciepła i map przejść po zakończonym badaniu.
Statyczne kółka
Czerwona migająca kropka stanowi na tyle przykuwający uwagę bodziec, że powinna przyciągnąć wzrok osoby badanej, będącej nawet w bardzo ciężkim stanie. Jeżeli pacjent był w stanie „przejść” przez pierwszy etap tego zadania (migające kropki), a w przypadku zadania ze statycznymi kropkami, nie obserwujemy żadnej aktywności, oznacza to, że pacjent prawdopodobnie ma znacząco ograniczoną świadomość.
Dynamiczne i statyczne kółka
Mapa ciepła pacjenta z ograniczoną świadomością
Mapa ciepła pacjenta w pełni świadomego
Wodzenie wzrokiem za poruszającym się obiektem
Przewidzenie miejsca lądowania żaby jest elementem trochę trudniejszym, ale rozszerzającym zakres informacji o pacjencie (jeśli pacjent śledzi żabę, ale nie znajduje jej za przesłoną, to i tak potwierdza swoją świadomość).
Wodzenie wzrokiem za poruszającym się obiektem
Mapa przejścia pacjenta z ograniczoną świadomością
Mapa przejścia pacjenta w pełni świadomego
Element nowości
To zadanie opiera się na tak zwanym efekcie nowości, składa się z dwóch etapów – w pierwszej kolejności prezentowane jest jedno zdjęcie, następnie to samo zdjęcie prezentowane jest tuż obok nowego, przedstawiającego zupełnie co innego. Zgodnie z podstawami psychologii na nowy obraz osoba badana patrzy dłużej niż na obraz już znany.
Element nowości
Mapa ciepła pacjenta z ograniczoną świadomością
Mapa ciepła pacjenta w pełni świadomego
Wiadomo, że uszkodzone komórki nerwowe niestety nie ulegają naprawie. Na szczęście jednak istnieją w ludzkim mózgu inne mechanizmy, które umożliwiają zdecydowane poprawienie sytuacji. Osoby zawodowo zajmujące się terapią chorych wiedzą, że jest to zgodne zarówno z naukowo potwierdzonym zjawiskiem neuroplastyczności jak i teorią Gerarda Edelmana o darwinizmie neuronalnym (Jonkisz, 2009).
C-Eye® to bardzo ważne dla domowników narzędzie, umożliwiające komunikację z bliskimi, którym choroba zabrała normalne sposoby sygnalizowania swoich potrzeb i pragnień. Dzięki starannie opracowanej i przebadanej metodzie różnorodnych stymulacji wzrokowych, uruchamiane są najważniejsze aspekty egzystencji człowieka. Używając C-Eye®, dajemy naszym bliskim szansę na godne życie mimo choroby, a kolejne treningi z jednej strony ocalają strategiczne w komunikacji niewerbalnej połączenia w mózgu (darwinizm neuronalny), a z drugiej – uruchamiają nowe (neurogeneza).
Zobacz nasz katalog produktów
