Funkcje czytania i pisania osób z obniżoną świadomością wybudzonych ze śpiączki – rozprawa doktorska
Autor rozprawy: dr Agnieszka Kwiatkowska
Badanie miało na celu przede wszystkim poznanie charakteru i stopnia zaburzeń funkcji czytania i pisania u osób wybudzonych ze śpiączki.
Praca została zainspirowana wzrostem zainteresowania zagadnieniami świadomości, co było związane ze wzrastającą liczbą osób, która w wyniku ciężkiego urazu czaszkowo-mózgowego lub niedotlenienia mózgu zapada w śpiączkę. Duża część z tych osób w krótkim czasie umiera, wielu jednak odzyskuje świadomość i wraca do zdrowia. Pozostałe osoby przechodzą w jeden z czterech stanów:
- stan wegetatywny/stan niereaktywnego czuwania,
- stan minimalnej świadomości,
- zespół zamknięcia,
- mutyzm akinetyczny.
Z uwagi na zastosowanie behawioralnych skal oceny stanu pacjentów coraz częściej zwraca się uwagę na występowanie błędnego diagnozowania i nadmiernego rozpoznawania stanu wegetatywnego (niereaktywnego czuwania).
Badanie zostało wykonane wśród 50 osób (15 kobiet i 35 mężczyzn) po urazie czaszkowo-mózgowym lub niedotlenieniu mózgu, które zostały wybudzone ze śpiączki i w skali GCS (Glasgow Coma Scale) miały ≤ 9 punktów, zdiagnozowane jako będące w stanie wegetatywnym lub stanie apalicznym, śpiączce mózgowej, płytkiej śpiączce, stanie minimalnej świadomości bądź porażone czterokończynowo bez logicznego kontaktu.
Wybrane elementy charakterystyki badanych:
1) Płeć
2) Punktacja w skali GCS
Etapy badania:
I etap – wstępna kwalifikacja osób (analiza dokumentacji medycznej, badanie słuchu, ocena rozumienia mowy, wywiad z opiekunem);
II etap – trzy sesje, każda trwająca po około 30 minut (osoba badana wykonywała test właściwy, stosowano obserwację w celu oceny wytypowanych zmiennych).
Narzędzie użyte w badaniu:
Ocenę funkcji czytania i pisania dokonano przy wykorzystaniu autorskiego narzędzia, testu Agrafii i Aleksji. Test został dostosowany do możliwości technicznych urządzenia C-Eye.
Wyniki:
FUNKCJA CZYTANIA (N=50) Średnia±SD 33,94 ± 7,70
Zachowana zdolność czytania
FUNKCJA PISANIA (N=50) Średnia±SD 19,90 ± 9,40
Zachowana zdolność pisania
Adnotacja:
CZFCZ/P – całkowicie zniesiona funkcja czytania/pisania;
ZZFCZ/P – znaczne zaburzenie funkcji czytania/pisania;
UZFCZ/P – umiarkowane zaburzenie funkcji czytania/pisania;
LZFCZ/P – lekkie zaburzenie funkcji czytania/pisania;
ZFCZ/P – zachowana funkcja czytania/pisania.
Wnioski z badania:
- osoby z obniżoną świadomością wybudzone ze śpiączki mają zachowane całkowicie lub częściowo funkcje czytania i pisania;
- osoby są pozytywnie zmotywowane do wykonywania zadań pomimo czasu, jaki upłynął od zdarzenia;
- pomimo diagnozy medycznej określającej ich stan jako wegetatywny, osoby te miały zachowaną w pewnym stopniu świadomość i niektóre z funkcji poznawczych;
- osoby wybudzone ze śpiączki, które często z pozoru wydają się pozbawione logicznego kontaktu, mają zachowaną całkowicie albo chociaż częściowo świadomość;
- stosowane behawioralne skale oceny świadomości są niedoskonałe.