Stan ten charakteryzuje się tym, że pacjent ma zamknięte oczy i wykazuje tylko odruchowe reakcje na bodźce.

Ze śpiączką związane są pojęcia przytomności i świadomości. Przytomność oznacza pozostawanie w stanie czuwania. Świadomość odnosi się do kontaktu z otoczeniem, rozumienia i intencjonalnej reakcji na bodźce. Śpiączka jest stwierdzana u pacjenta, gdy dochodzi do zaburzenia obu tych stanów.

Często następstwem śpiączki jest stan wegetatywny (ang. vegetative state) inaczej zespół nieresponsywnego czuwania, (ang. unresponsive wakefulness syndrome). Pacjent w tym stanie otwiera oczy, lecz jego reakcje nadal mają charakter odruchowy oraz pacjent nie wykazuje oznak świadomości. Stan ten może pozostać trwałym, jednak najczęściej pacjent przechodzi do kolejnego stanu, którym jest stan minimalnej świadomości (ang. minimally conscious state), w którym u pacjenta można dostrzec pierwsze oznaki świadomości. Stan te może również pozostać stałym lub prowadzić do pełnego wybudzenia. Pojawia się też pojęcie zespołu zamknięcia, gdzie przytomność i świadomość są pełne, lecz ciało nie pozwala tego ukazać.

Ważne jest odróżnienie śpiączki od śmierci mózgowej. Różnicą jest fakt, iż w przypadku śmierci mózgu ustanie czynności mózgu jest nieodwracalne. Ustają wtedy funkcje pnia mózgu, który jest odpowiedzialny za podstawowe czynności życiowe takie, jak oddychanie, połykanie czy regulacja pracy serca. Do orzeczenia o śmierci mózgu potrzebny jest szereg badań w tym badanie aktywności mózgu metodą elektroencefalografii (EEG) – śmierć mózgu obrazuje płaska, izoelektryczna linia zapisu, świadcząca o braku aktywności neuronów.

Śpiączka farmakologiczna, w odróżnieniu od innych rodzajów śpiączki, jest wywoływana celowo. Stan ten osiągany jest przez dożylne podawanie leków. Podtrzymuje się wtedy podstawowe czynności życiowe takie jak praca serca, oddech czy utrzymywanie stałej temperatury ciała.

Cel wprowadzenia pacjenta w stan śpiączki farmakologicznej to:

• stabilizacja ciśnienia,
• spadek zapotrzebowania mózgu na tlen,
• znaczne obniżenie poziomu wydzielanego hormonu stresu,
• obniżenie metabolizmu mózgu
• ograniczenie uszkodzeń mózgu

Śpiączka farmakologiczna nie może trwać dłużej niż 6 miesięcy, a proces wybudzania polega na stopniowym odstawianiu podawanych leków.

Nie jest to do końca zbadane i potwierdzone, lecz u wielu pacjentów zachowana jest normalna odpowiedź pnia mózgu oraz naturalne reakcje na bodźce słuchowe.

Ponadto posługując się skalami diagnozującymi stany śpiączkowe np. Skalą Wychodzenia ze Śpiączki CRS-R – obserwacja reakcji badanych podczas prostych komunikatów stanowi podstawę do stwierdzenia symptomów świadomości.

Warto też pamiętać o pacjentach w zespole zamknięcia, którzy zachowują pełną świadomość, jednak nie mogą się poruszyć.  Tacy pacjenci wszystko słyszą i rozumieją, dlatego kontakt z otoczeniem może dla nich być zbawienny.

Dla pacjentów wybudzonych ze śpiączki system C-Eye okazuje się niezastąpionym narzędziem diagnostycznym i komunikacyjnym.

Moduł komunikacyjny jest niekiedy jedynym kanałem, aby „dotrzeć” do pacjenta po śpiączkowego. Dzięki temu pacjenci mogą wyrazić swoje potrzeby, ale również poprawić swoje funkcje poznawcze, a co za tym idzie – jakość życia. Moduł diagnozy służy do różnicowania stanów świadomości. Obecnie trwają prace nad zupełnie nowym, autorskim modułem diagnozy neurologicznej, który jest w trakcie walidacji klinicznej w Polsce i Niemczech, ale o tym opowiemy niebawem 😉

Bibliografia:

Mazur i in. (2014) Zaburzenia świadomości – spojrzenie interdyscyplinarne, „Polski Przegląd Neurologiczny”

Herzyk, A. (2011). Neuropsychologia kliniczna wobec zjawisk świadomości i nieświadomości.